Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013


«ΑΓΑΘΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ και ΤΟΥΡΚΩΝ»

Στις πόλεις της Ανατολής εκτός από τα εμπορικά υπήρχανε και τα ιδιωτικά και κοινωνικά συμφέροντα, οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις που αναπτύσσονταν ανάμεσα στους δύο λαούς,  Τούρκους και Έλληνες.
Γνωστό ότι η εμπιστοσύνη μέσα σε λαούς και σε άτομα είναι ο στύλος που στηρίζει το οικοδόμημα μιας συμβίωσης. Η εμπιστοσύνη παραμερίζει και τους ιδιαίτερους ηθικούς και θρησκευτικούς ακόμα νόμους, όσο κι αν επιβάλλονται.
Στις φιλανθρωπικές ( θεατρικές, μουσικές και χορευτικές ) παραστάσεις των Ελλήνων της Σμύρνης δεν παραλείπονταν να σταλούν προσκλήσεις στις τουρκικές αρχές και ιδρύματα καθώς και προσωπικά σε διακεκριμένους Τούρκους. Οι Τούρκοι προσήρχονταν στις παραπάνω εορτές με κάθε επισημότητα και έκαναν πολλές φορές και φιλόφρονες προσφωνήσεις. Άξιο εδώ να σημειωθεί ότι εκείνες οι παραστάσεις δεν αποκλείονταν να ήσαν κάποτε και φύσεως πατριωτικής με θέμα την Άλωση και την Επανάσταση του Εικοσιένα. Αυτό μου φέρνει στη μνήμη μου χαρακτηριστικό ένα επεισόδιο της εποχής πριν από τον πόλεμο.
Γιορτάζανε οι Τούρκοι κάποιο μπαϊράμι τους και το βράδυ επρόκειτο να είχανε ντοναλμά (πανηγύρι ). Για να στολίσουνε το καρακόλι τους ( αστυνομικός σταθμός ) στη συνοικία του Αϊνικόλα είχανε καταφύγει στις γειτονικές οικογένειες που ήσαν όλες χριστιανικές και ζήτησαν να τους δανείσουν εικόνες από τα σπίτια τους, ό,τι είχε η κάθε μία. Όλες ευρέθησαν πρόθυμες με αποτέλεσμα να σκεπαστούν οι τοίχοι της αίθουσας με Ανδρούτσους και  Διάκους, με Φερραίους και Μπουμπουλίνες, στεφανωμένους με μύρτα. Η περίπτωση μαρτυρά βέβαια κάποιαν άγνοια από μέρους των Τούρκων αλλά και κάποια ελευθερία από μέρους των Χριστιανών που επισφραγίζει τούτο το θέμα. Εν καιρώ ειρήνης οι Τούρκοι ήσαν ανεκτικότατοι.
Όταν προσήρχονταν οι θρησκευτικοί αρχηγοί των Τούρκων και άλλοι επίσημοι σε εορτές χριστιανικές έδειχναν άκραν ευλάβεια στα διάφορα έθιμά μας. Το ίδιο έκαναν σε ίδια περίπτωση και οι αρχηγοί των Ελλήνων , θρησκευτικοί και κοινοτικοί. Οι χριστιανοί ιεράρχες απολαμβάνανε τιμές μεγάλες απ` τις αρχές στις εορτές τις τούρκικες. Η στρατιωτική μπάντα επαιάνιζε το σχετικό εμβατήριο και ο στρατός παρουσίαζε όπλα.
Έτσι, εκείνο το γενικό των δύο λαών τυπικό πλησίασμα, φυσικό ήταν να επιδράσει και στη ζωή τους. Και από τη ζωή να μεταγγιστεί και στη λαϊκή ψυχή κατευθείαν
Υπήρχε συνήθεια, μυστηριακή πια αυτή , που θα άξιζε να την αποδώσουμε σε πολιτισμό και ανωτερότητα, έστω κι αν ήταν βάρβαρη, έστω κι αν δεν την επέτρεπε η εκκλησία μας. Η μυστηριακή αυτή συνήθεια, που είχε την καταγωγή της πιο πέρα κι από την αρχαιότητα, απ` τους λαούς τους πρωτόγονους ήτανε η αδελφοποίηση. Πολύ τιμητική η συνήθεια για τους Τούρκους. 
Κατά το μυστήριο της αδελφοποίησης ο ένας διοχέτευε στον άλλον το αίμα του είτε εφάπτοντας άμεσα τα θεληματικά τραύματά τους είτε απομυζώντας ο ένας το αίμα του άλλου ακόμα νωπό. Πολλές φορές ανακάτωναν τα δύο αίματα σε νερό ή και νερό με κρασί ανάμικτο και έπιναν με τη σειρά τους τρεις φορές ο καθένας από το ίδιο δοχείο. Τα τραύματα εχαράζονταν στα χέρια τα καρδιακά δηλαδή στα αριστερά χέρια. Δίνανε όρκο βαρύτατο μπρος στο Θεό και τη φύση. Ο όρκος δεν ήταν τυπικός, αλλά παράλλαζε σύμφωνα με τις  συνθήκες των δύο φίλων και της ζωής τους. Υπόσχονταν να μην πατήσουν για κανέναν λόγο τον όρκο τους είτε με προδοσία είτε με χωρισμό στη ζωή ως το θάνατο. Να συμπορεύονται στην ευτυχία τους να συμπορεύονται και στον κίνδυνο. Η παράβαση του όρκου ήταν και απώλεια της τιμής τους. 
Το μυστήριο της αδελφοποίησης οι Τούρκοι το σέβονταν. Σύμφωνα με την εσωτερική επιταγή της συνείδησης δεν μπορούσε να διαλυθεί για έναν λόγον οποιονδήποτε. Ποτέ δε σήκωναν όπλο επάνω στον «αδελφοποιητό» ούτε ακόμα και στον πόλεμο. Τον θεωρούσανε αδελφό ομόαιμο και ομογάλακτο. Σαν γεννημένο από την ίδια μάνα. Τον προστάτευαν και στους ομόθρησκούς του απέναντι. Βάζανε το κορμί τους ασπίδα και φρούριο. Κι ακόμη φύλαγαν εκδίκηση για όποιον τυχόν τολμούσε να τον κακοποιήσει καμιά φορά. Ολάκερες οι οικογένειες και  των δύο αδελφοποιητών λες και αποκτούσανε στενή συγγένεια. 
Θρησκευτικές και εθνικές πεποιθήσεις παραμερίζονταν ανάμεσα σε αδελφοποιητούς Τούρκο και Έλληνα. Ήτανε κάτι ανεξάρτητο απ` το Ευαγγέλιο και απ` το Κοράνι. Και απ` την Ιστορία ανεξάρτητο. 
Σε ειρηνικές εποχές , όταν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ζούσαν αρμονικά με τους Τούρκους και απολάμβαναν ανενόχλητοι του τόπου τα αγαθά, οι περιπτώσεις αδελφοποίησης ήτανε συχνότερες και πιο γόνιμες ανάμεσα στους δύο εκείνους συγκατοίκους λαούς. Αδελφοποιήσεις γίνονταν ανάμεσα και σε οικογένειες και ήσαν τότε οι θυσίες πολύ μεγαλύτερες. 

Όλγα Βατίδου, «Αγαθαί σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων», περ. Μικρασιατικά, τομ.1, 
Αθήνα 1970-1971 {Αποσπάσματα }

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου