"Η ΑΛΛΗ ΚΩΜΟΠΟΛΗ"

Ένας Έλληνας και μια Τουρκάλα. Δυο χωριά που τα χωρίζει η θάλασσα. Δυο λαοί που τους χωρίζουν η Ιστορία τους, τα εθνικά συμφέροντα και οι αμοιβαίες προκαταλήψεις. Από την ιστορική Δημητσάνα στην Πελοπόννησο στο ιστορικό Μπιργκί της δυτικής Τουρκίας. Ο συγγραφέας και μελετητής των ελληνοτουρκικών σχέσεων Ηρακλής Μήλλας και η τουρκάλα σκηνοθέτρια Νεφίν Ντιντς συνεργάστηκαν στη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ με σκοπό να καταγράψουν τις απόψεις και τη στάση Ελλήνων και Τούρκων για τον «άλλο», για τον ξένο γείτονά τους. Το 45λεπτο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η Άλλη Κωμόπολη», απόσταγμα 80 ωρών γυρισμάτων,  προβλήθηκε στο Cotsen Hall της Γενναδείου Βιβλιοθήκης (Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι), την Τρίτη 15 Οκτωβρίου, στις 7.00 μ.μ.

Το ντοκιμαντέρ, που τον Δεκέμβριο του 2011 έλαβε το Βραβείο Ειδικού Ντοκιμαντέρ στο 16ο Τουρκικό Πολιτιστικό Φεστιβάλ στη Βοστόνη και τον Οκτώβριο του 2012 το Βραβείο για το Καλύτερο Ιστορικό Ντοκιμαντέρ του Ελληνικού Φεστιβάλ του Σικάγο, παρουσιάζει όψεις των ελληνοτουρκικών σχέσεων που την ύπαρξή τους ως μοντέρνοι πολίτες της Ευρώπης προτιμούμε να μην παραδεχόμαστε: την προκατάληψη, τα στερεότυπα που διαιωνίζονται, τη δυσπιστία απέναντι στο «άλλο». Όπως καταθέτει ο Ηρακλής Μήλλας, «Οι κάτοικοι των δύο πόλεων απορρίπτουν ή προσπαθούν να αποσιωπήσουν γεγονότα τα οποία αντιτίθενται στα πιστεύω τους. Ειδικά οι πιο μορφωμένοι επαναλαμβάνουν "με απόλυτη πεποίθηση", όπως είπε ένας από αυτούς, ότι δεν υπάρχει καμία προκατάληψη στην πόλη τους απέναντι στο "άλλο". Το φταίξιμο είναι μόνο της "Άλλης Κωμόπολης"». Η κάμερα όμως είναι μάρτυρας μιας διαφορετικής πραγματικότητας.

«Την τελευταία δεκαετία επικρατεί ηρεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Παραμένουν, ωστόσο, κάποια σοβαρά προβλήματα που εγκυμονούν κινδύνους. Η διαφωνία για το Αιγαίο, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και το Κυπριακό ζήτημα είναι ακόμα σε εκκρεμότητα. Αυτές οι πολιτικές διαμάχες είναι πιο δύσκολο να λυθούν όταν αρνητικές αντιλήψεις σχετικά με τον "άλλο" είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένες και στις δύο κοινότητες μια και αναμοχλεύονται συνεχώς στα μέσα ενημέρωσης, την εκπαίδευση, τον πολιτικό λόγο, τη λογοτεχνία κτλ.» εξηγεί ο Ηρακλής Μήλλας. Αυτές τις αντιλήψεις καταγράφει το ντοκιμαντέρ δείχνοντας ότι «οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα αναπαράγονται επί καθημερινής βάσης σε συζητήσεις και στις δύο κοινωνίες και ότι οι ίδιοι οι φορείς λήψης αποφάσεων βρίσκονται υπό την αρνητική επιρροή τους».

«Στο ντοκιμαντέρ μας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, "Η Άλλη Κωμόπολη", προσπαθήσαμε να δείξουμε ότι και οι δύο κοινωνίες έχουν ευθύνη για το γεγονός ότι αναβιώνονται εθνικές προκαταλήψεις, στερεότυπα και δυσπιστία για το "άλλο", κάτι που κατά συνέπεια παρεμποδίζει την αμοιβαία κατανόηση», διευκρινίζει ο Ηρακλής Μήλλας, για αυτή την ταινία για τις εθνοτικές διαφορές η οποία προσπαθεί να τοποθετηθεί στη νηφάλια ζώνη μεταξύ των ντοκιμαντέρ που ρίχνουν όλη την ευθύνη στον «άλλο» και εκείνων που αρνούνται αφελώς την ύπαρξη διαφορών, εντάσεων και προκαταλήψεων.

Το ντοκιμαντέρ δίνει αφορμή για συζήτηση για τις εκπαιδευτικές πρακτικές, τις δημόσιες τελετές και ομιλίες και για την εικόνα του έθνους και του «άλλου» που συγκροτείται μέσα στα μουσεία αλλά και κοινές ανθρώπινες ανάγκες: την ανάγκη για ασφάλεια και ειρήνη όπως και την ανάγκη να είμαστε περήφανοι για το έθνος μας, για την ταυτότητά μας, για τη χώρα και τη ζωή που ζούμε.

Η ταινία, στην οποία ακούγονται ελληνικά και τουρκικά, παρουσιάστηκε με αγγλικούς υπότιτλους.

THE OTHER TOWN

The Other Town

October 15, 2013 19:00

ASCSA, Cotsen Hall, 9 Anapiron Polemou, 106 76 Athens

Documentary Film & Discussio

Presented by   

The Gennadius Library

Speaker

Nefin Dinc (Director) & Hercules (Iraklis) Millas (Writer)

210-72.10.536 (ext. 101)

Is “The Other Town” Similar to Our Town? A documentary on ethnic controversies

(By H. Millas)

Documentaries on ethnic groups which are in conflict are mostly of two kinds. Either they blame the “other side” for all the ills or they try to show that there has been a kind of misunderstanding and that both sides are innocent. The first kind reflects the nationalist approach: the “other” is responsible, we are the victims! The second approach is good-willing and reconciliatory but unrealistic and even naive. In our documentary on Greek-Turkish relations, The Other Town, we tried to show that there is something in the wrong in both societies that recreates national prejudices, stereotypes and mistrust for the “other” that in consequence impedes mutual understanding. 

The Greek-Turkish relations are calm the last decade. Some serious problems still remain, however, and they pose as potential danger. The disputes over the Aegean (gray zones and claims on sovereignty rights about continental shelves etc.), the minority rights and the Cyprus issue are still pending. These political controversies become more difficult to solve when perceptions about a “negative other” are still widespread in both communities and they are continuously recreated through media, schooling, political discourse, literature etc. Maybe even worse is that the two sides in conflict do not even suspect that prejudices and stereotypes are daily produced in everyday talk within both societies and that the decision makers themselves are under their negative influence. This is a vicious circle where prejudices cause tension which reinforces prejudices anew.  

The “Other Town” examines not only how the two sides think and feel about the past and the “other,” but also the environment in which these opinions are formed. The educational practices, the public ceremonies and speeches, the museums and the monuments are all means that shape this environment. The attitudes of the young and old people with whom we talked also showed that nations mostly believe what they have been told to believe. They feel happy when they exalt their side, i.e. their nation, and when they treat the “other” as a scapegoat. They base their identity on all these constructions. Most importantly, they are far from awareness of what forms their opinions and perceptions. Therefore, the film can be utilized to study national identity, frozen conflicts, and deadlocks in conflict resolution.  

All contemporary societies have certain characteristics in common, so this film should interest a wide circle of viewers. Love and hate, insecurity and pride, attachment to communal myths and compassion, fear and desire for peace (or for strife), ethnic prejudices and stereotypes are all human features and shared by many communities.

The director Nefin Dinç and I worked for more than a year to complete the filming in two lovely towns, the first in Greece and the second in Turkey. The Greek town is in the center of the Peloponnese (southern Greece) and is famous for its contribution to the 1821 Greek revolt against the Ottoman rule. The town produced much of the gun powder needed during the revolution. Dimitsana is now a winter resort area that attracts visitors and tourists. It is also known as a historically religious center. Picturesque monasteries as well as the residences of historic religious personalities populate the area. For example, the house of Patriarch Grigorios, who was hanged in Istanbul by the Ottoman authorities when the revolt began, has been turned into a museum.  

Birgi is a historic town in Western Turkey (Anatolia), near Ödemiş, with many mosques and other monuments that attract tourists. Once a Byzantine town (Pyrgion), in the 14th century it became the capital of Aydınoğulları, a Turkic emirate. According to a legend, Umur Bey, who was from Birgi, was the first Turkish sailor to reach the Peloponnesus and fight there. In the first quarter of the 20th century the town was inhabited by both Turks and Greeks. Its present proud inhabitants narrate stories about the “efes” and the “zeybeks,” the legendary warriors that fought against the Greek army that invaded and occupied the area during the years 1919-1922.

We talked to many people in both towns, and asked questions about the way they perceive their history and the role and character of the “other.” We observed that the blend of “us-other” operates for both groups with reference to their identity. We watched how the public sphere influences young and old, and how people react to related “difficult” questions. Stereotypes characterize the discourse of the inhabitants of the two towns:  the “other” is negative because he is the same throughout history. Insecurity related to sovereignty is the second aspect: “they invaded our land, they may do it again!” Both the stereotypes and the insecurities are justified by references to old times.

The past is projected into the future. “History” is reminded and reproduced by various means but always one-sided. The “other’ is being taught stereotypically not only in classrooms as shown in the film but by many other public manifestations: The national celebrations foster militarism, the museums and the monuments reinforce the national myths that recreate the bipolar controversy. The residents of the two towns either reject or try to silence events that they contradict their beliefs. Especially the better educated ones repeat “with absolute confidence”, as one of them said, that there is no prejudice in their town vis-à-vis the “other”. It is only “the other town” to be blamed. 

       

The documentary also shows that there are exceptions to the rule. There are individuals who clearly express their concern for the “education” that is dominant in the two societies.

A booklet accompanies the documentary where some scenes are further discussed and some recurring questions put after the projections are answered.  The problematic of the film can be summarized in a passage that is included in this booklet: “Why is the past interpreted so differently in the two countries? When and how did these mutual prejudices arise? Is our hatred and distrust of one another the result of what happened in the past or a reflection of what we’ve been told at school, at home, or on television?”

Various universities at present make use of this documentary to discuss issues of political science, conflict resolution, national images and stereotypes, international relations. 

The film has won the Audience Award at the Thessaloniki International Documentary Film Festival (March 2011) where it made its premiere. Until now The Other Town was shown in many festivals, in universities and in institutions in Turkey, in Greece, in the USA, etc. In December 2011 it received the Special Documentary  award in the 16. Boston Turkish Cultural Festival and in October 2012 the Best Historical Documentary Award at the Greek Film Festival of Chicago. It has not been in the market yet. The residents of the two towns speak, naturally, in Turkish and Greek and at present there are two versions of the film: One with English subtitles and one with Turkish subtitles. The original filming exceeds eighty hours but the documentary itself is forty five minutes.

Our documentary is critical to the “educational” practices of Greece and Turkey. The negative effects can be traced in what both sides say about the “other”. We were worried we will face reactions from the audience. On the contrary and to our great relief we received almost in all cases only positive comments. We believe that this shows that both communities are ready to face their shortcomings once these are presented impartially.

Nefin Dinc, worked as an Associate Professor at State University of New York at Fredonia until June 2013 and she is now in Turkey working on her new documentary projects. She studied Economics at Ankara University, Political Science Faculty. She has a Masters degree in Media and Culture from Strathclyde University, Scotland as well as a MFA degree in Documentary Filmmaking from the University of North Texas, U.S.A. She produced six documentaries and she is also the Project Director of Youth Filmmaking Project in Turkey which is a project sponsored by the U.S. Department of State, teaching young Turkish students how to make short films, for which she is now working on the documentary film.

Hercules (Iraklis) Millas was born and brought up in Turkey and presently lives in Greece. He has a Ph.D. degree in political science and a B.Sc. in civil engineering. In the years 1968-1985 he worked as a civil engineer in various countries. He contributed in establishing the Greek literature department at Ankara University and he taught Turkish literature and history at Greek universities. His translations, mostly Greek and Turkish poetry, comprise publications of more than twenty books. He published ten books and many articles on Greek-Turkish relations, focused on interethnic perceptions, stereotypes and images. He received the ‘Abdi Ipekçi Peace Award’, the ‘Dido Sotiriou’ award of the Hellenic Authors’ Society and the award ‘Free Thinking’ of Publishers’ Association of Turkey.”

The film will be shown with English subtitles & the discussion will be in English. Languages spoken in the film: Greek and Turkish.

ΑΡΩΜΑ ΠΟΛΗΣ

Ο στιχουργός Ηλίας Κατσούλης μας μιλάει για τα τραγούδια με "Άρωμα Πόλης":

"Μένω σ' ένα ξενοδοχείο της Ιστικλάλ Τζαντεσί (λεωφόρος της Ανεξαρτησίας), κοντά στο τέρμα του τραμ, στο περιβόητο δηλαδή Πέραν των Ρωμιών της Πόλης. Απέναντι είναι ένα δισκοπωλείο. Ανάμεσα στα τούρκικα τραγούδια παίζει ανά διαστήματα το βαλς του γάμου της Ελένης Καραΐνδρου. Περπατώ, λοιπόν, στην Πόλη. Τα μάτια και το μυαλό μου "σαν μαγεμένα φτερουγίζουν". Προσπαθώ να χωρέσω, να χορτάσω όλες τις ομορφιές, όλα τ' αρώματα. Σ' αυτήν ταιριάζουν όλα τα σύνθετα επίθετα (όπως λέει ο Γιάννης Ξανθούλης) με πρώτο συνθετικό το πολύ: Πολύπαθη, Πολύβουη, Πολύμορφη, Πολυπόθητη. Έχω -τέλος- μαζί μου και το βιβλιαράκι του Θωμά Κοροβίνη: "Τούρκοι ποιητές υμνούν την Κωνσταντινούπολη". Το ανοίγω στη σελίδα 47 και απαγγέλλω: "Αυτή η πόλη σαν φωτιά περνάει από την καρδιά μας" του Sinasi Ordenoglu. Ξαναγυρίζω, όμως, στις μουσικές και τα τραγούδια. Πόσα τους πήραμε και πόσα μας πήραν κανείς δεν ξέρει. Ποιά δικά τους και ποιά δικά μας; Ποιός μπορεί να ξεχωρίσει; Η μουσική είναι η μόνη που δε χωρίζει τους λαούς -και μάλιστα γειτονικούς- και με τόσες χιλιάδες από αιώνων, εκεί Ελληνες εώς το απεχθές και εγκληματικό '55. Πόσο επιγραμματικά, απλά άλλα και εύστοχα το εξέφρασε εκείνος ο στίχος του Πυθαγόρα απο τη ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ! "Εσύ Χριστό, εγώ Αλλάχ ... όμως οι δυό μας Αχ και Βαχ".

Τα τραγούδια με Άρωμα Πόλης θα μπορούσα να τα χωρίσω σε τρείς κατηγορίες: Α) Τα τραγούδια που γεννήθηκαν στην Πόλη απο Έλληνες επώνυμους και ανώνυμους: όπως "Σαν Τα Μάρμαρα Της Πόλης", "Έχε Γειά Πάντα Γειά", "Σαν Πας Στα Ξένα", " Τικ Τακ", "Καροτσέρης", "Κυρ Κωστάκη Έλα Κοντά". Β) Τραγούδια για την Πόλη που γράφτηκαν στην κυρίως Ελλάδα απο σπουδαίους καλλιτέχνες που γεννήθηκαν στην Πόλη και οι περισσότεροι απ' αυτούς ήρθαν και σταδιοδρόμησαν στην Ελλάδα: Εκτός απο τον περίφημο Αντώνη Διαμαντίδη που προαναφέρθηκε, στην κατηγορία αυτή ανήκουν: ο Κώστας Καρίπης, ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Κώστας Νούρος, ο Σπύρος Περιστέρης, ο Γιώργος Μητσάκης, η Ρόζα Εσκενάζη, ο Ππόδρομος Τσαουσάκης κ.α. Μελωδίες και τραγούδια Τούρκικα με λόγια ελληνικά που θεωρούνται έτσι που ζημώθηκαν με τον ψυχισμό μας εντελώς δικά μας όπως το περιβόητο "Χαρικλάκι" με τη Ρόζα, (που πήρε την πατρότητα του Παναγιώτη Τούντα), το "Μπεγκλεντίν Ντα Μπεγερντίν" με τον Στέλιο Καζαντζίδη ή "Σε Περίμενα Να 'ρθείς" (η ελληνική του απόδοση ) με τον Νίκο Ξανθόπουλο το "Σήκω Χόρεψε Κουκλί Μου" το "Μανόλια" και τόσα άλλα.

Αλλά ποιο είναι τελικά το μουσικό άρωμα της Πόλης: Άπιαστο, αν και τόσο γνώριμο και οικείο, δεν περιγράφεται. Το νιώθεις, το αισθάνεσαι μέσα από της μουσικής τα χρώματα. Είναι κράμα πολλών αρωμάτων. "Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα τραγούδια μας" για να παραφράσουμε τον Ελύτη. Όμως, κανένας δεν έχει περιγράψει -απ' όσο ξέρω- καλύτερα το μουσικό άρωμα της Πόλης από τον Θωμά Κοροβίνη: "Είναι μισμαγιά και μακελάρικο χασάπικο, ουσάκ και νιαβέντι, μπεκτασίδικο ιλαχί και πατριαρχική ψαλμουδιά, καρσιλαμάς και τανγκό, τύμπανο του Ραμαζανιού και Υπερμάχω". Εκεί, λοιπόν, που σμίγει η Δύση με την Ανατολή αναδύεται ένα σπάνιο, ένα μοναδικό άρωμα κανέλλας. Το άρωμα ΠΟΛΗΣ .

Τυχεροί όσοι αισθάνονται και απολαμβάνουν την ευωδία του.

ΝΤΑΜΛΑ

Ο συγγραφέας Κ. Χατζηφωτεινός αφιερώνει το βιβλίο του « ΝΙΣΑΦΙ ΠΙΑ» στη Συνύπαρξη. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι ένα στιγμιότυπο από την επίσκεψη μιας ομάδας Τούρκων αρχαιολόγων και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κρήτη . Ο συγγραφέας αφηγείται...

... Μετά την ξενάγηση, καθίσαμε να ξαποστάσουμε και να δροσιστούμε λίγο στην πλατεία της κοντινής Κριτσάς. Μέχρι να σερβιριστούμε, ένας νεαρός Τούρκος, δάσκαλος στο επάγγελμα, πετάχτηκε στο απέναντι τουριστικό μαγαζί και επέστρεψε κρατώντας μια τσάντα, 

«Πάλι για την κόρη σου ψώνισες;» τον πειράξανε οι ομοεθνείς του...

Τέτοιου είδους πειράγματα δεχόταν συχνά ο δάσκαλος. «Χαζομπαμπά» τον έλεγαν όλοι, γιατί συνέχεια, λέει, για την κόρη του μιλούσε. Η γυναίκα του, υπάλληλος του δήμου Ακ Γενίκιοϊ, καμάρωνε αντί να ενοχλείται από τα πειράγματα και δεν έκρυβε πως κι εκείνης το μυαλό στην κόρη τους βρισκόταν συνέχεια. Δυο χρονών κοριτσάκι , πρώτη φορά το αποχωριζόντουσαν. Την πήραμε είδηση κι εμείς ετούτη την πολύ γνωστή μας αδυναμία και , όσο επέτρεπε η διαφορά της γλώσσας, συμμετείχαμε στα πειράγματα. 

«Και πώς το λένε το κοριτσάκι τους;» ρώτησα κάποια στιγμή το διερμηνέα μας. 

«Νταμλά», μου απάντησε, αφού ρώτησε κι εκείνος.

Μπροστά στην αμηχανία του πρωτάκουστου ξένου ονόματος και σε μια προσπάθεια να το φέρω «στα μέτρα μου», ρώτησα αν σημαίνει κάτι αυτό το ... Νταμλά. 

«Σταγόνα», ήρθε η ευχάριστη έκπληξη. 

Το βρήκα πολύ όμορφο, πολύ ποιητικό και το ανακοίνωσα αμέσως στους ... συνέλληνες:

«Ακούστε κοριτσίστικο όνομα!» προλόγισα με ενθουσιασμό το «εύρημά» μου...

Δεν ξέρω αν οι γονείς του κοριτσιού βρίσκανε όμορφη την ελληνική λέξη «σταγόνα», σίγουρα πάντως κολακεύτηκαν που ολόκληρη η συντροφιά ασχολήθηκε με τη «μονάκριβή» τους. Έτσι,δεν χρειαζόταν και πολλά παρακάλια για ν` ανοίξει την τσάντα ο χαζομπαμπάς και να δείξει σε όλους το δώρο της πολύτιμης «Σταγόνας» του. Ήταν ένα ελληνικών χρωμάτων λιλιπούτειο φουστανάκι. Πάνω του κυριαρχούσε κεντημένη η λέξη GREECE...

Τα σκόπιμα διογκωμένα ελληνοτουρκικά επιφωνήματα θαυμασμού διαδέχθηκε η συγκίνηση, όταν η μάνα πήρε με μια καταπληκτική τρυφεράδα το φορεματάκι στα χέρια της. Η Τουρκάλα μάνα, που σαν και τις Ελληνίδες , σαν τις μανάδες όλου του κόσμου, μόνο χαρές ονειρευόταν για το σπλάγχνο της...

«Θέλω κάτι να σας πω», είπε τότε ο πατέρας της Σταγόνας και παρακάλεσε το διερμηνέα να τον βοηθήσει.

«Θέλω να σας εξομολογηθώ», ξεκίνησε φανερά συγκινημένος, «πως δεν ένιωθα το ίδιο για τους Έλληνες, όταν ήμουν στην Τουρκία. Πώς να το πω... Δεν είχα καλή γνώμη για σας. Συμπαθάτε με, μα έτσι μεγάλωσα... Έφτασε όμως αυτό το σύντομο ταξίδι εδώ, να κάνω παρέα μαζί σας, να σας κοιτάξω και να με κοιτάξετε στα μάτια, να φάμε μαζί, να γελάσουμε, για να καταλάβω πόσο ίδιοι είμαστε και να ανατραπούν όλα μέσα μου... Και για το μεγάλωμά μου βέβαια δεν μπορώ να κάνω τίποτα τώρα πια. Μπορώ όμως να σας υποσχεθώ πως η Νταμλά δεν θα μεγαλώσει όπως μεγάλωσα εγώ..»

Τι φοβερές δυνάμεις ελευθερώθηκαν μέσα από εκείνο τον αυθόρμητο λόγο... Καχυποψίες αιώνων γίναν με μιας θρύψαλα! Από δέκα αράδες απλά λόγια της καρδιάς... Ένα θερμό ελληνοτουρκικό χειροκρότημα επιβράβευσε την εξομολόγηση κι όλα ήταν καλύτερα μετά...

Από την επίσκεψη του συγγραφέα στον Γέροντα ( Didim) της Τουρκίας...

Εμένα με κάλεσαν σε μιαν άκρη να συζητήσουμε τα του προγράμματος με την Τουρκάλα παρουσιάστρια και τον διερμηνέα μας. Πότε και με ποια σειρά θα μιλήσουν οι δικοί μας εκπρόσωποι, πότε θα γίνει  η ανταλλαγή των δώρων και τέτοια. Με ήξεραν από τις αντίστοιχες εκδηλώσεις της Κρήτης, που είχα παρόμοια καθήκοντα. Δεν ήταν, όμως ,το ίδιο για μένα. Αλλού στριφογύριζε τώρα  το μυαλό μου... 

Μπροστά μου ένα ανάγλυφο μάρμαρο του ναού. Το ακούμπησα με τα δάχτυλα καθώς μιλούσα. Το χάϊδεψα, να πω καλύτερα... Μου ανταπόδωσε τον ήλιο της ημέρας που κρατούσε μέσα του κι ένιωσα όμορφα με το ζεστό εκείνο σώμα της πρώτης επαφής  στην παλάμη μου. Έπιανα κάτι που υπήρχε και «τότε» εκεί...

Ξαφνικά ένα γλυκύτατο ξανθό κοριτσάκι με προσγείωσε στη σημερινή τουρκική πραγματικότητα. Ήταν η μικρή Νταμλά, που μου  την έφεραν οι γονείς της να τη γνωρίσω... Έπειτα από δική μου εισήγηση στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Ανατολικής Κρήτης, στο οποίο διηγήθηκα το περιστατικό με τον Τούρκο δάσκαλο στην Κριτσά, το μικρό κοριτσάκι από το Ντιντίμ έγινε για μας το ζωντανό σύμβολο της επιχειρούμενης προσέγγισης. Της κρατούσα κι ένα δώρο μάλιστα εκ μέρους της Εταιρείας, που θα «επισημοποιούσε» το εξαιρετικό γεγονός. 

«Εσύ είσαι ,λοιπόν, η Σταγόνα!» είπα και την πήρα αγκαλιά.

Με θάρρος εκείνη παρά την ... ακαταλαβίστικη γλώσσα μου με φίλησε στο μάγουλο. Κι ήταν το τρυφερό εκείνο φιλί η πιο απρόσμενη υποδοχή μου στη Μικρά Ασία. Ό,τι ωραιότερο μπορούσε να μου συμβεί στον Γέροντα! Άλλο που δεν ήθελαν και οι φωτογράφοι που μαζεύτηκαν γύρω μας κι άστραψαν απανωτά τα φλας τους ν` απαθανατίσουν την όμορφου συμβολισμού αγκαλιά...

Η Νταμλά σήμερα είναι 17 ετών και σκέπτεται 

να σπουδάσει Ιατρική. 

Στη φωτογραφία με το δάσκαλο πατέρα της 

σε ένα γάμο στο Κουσάντασι όπου καθόταν 

στο ίδιο τραπέζι, στολισμένο με ελληνικές

και τούρκικες σημαίες, μαζί με το συγγραφέα...