ΝΤΑΜΛΑ

Ο συγγραφέας Κ. Χατζηφωτεινός αφιερώνει το βιβλίο του « ΝΙΣΑΦΙ ΠΙΑ» στη Συνύπαρξη. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι ένα στιγμιότυπο από την επίσκεψη μιας ομάδας Τούρκων αρχαιολόγων και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κρήτη . Ο συγγραφέας αφηγείται...

... Μετά την ξενάγηση, καθίσαμε να ξαποστάσουμε και να δροσιστούμε λίγο στην πλατεία της κοντινής Κριτσάς. Μέχρι να σερβιριστούμε, ένας νεαρός Τούρκος, δάσκαλος στο επάγγελμα, πετάχτηκε στο απέναντι τουριστικό μαγαζί και επέστρεψε κρατώντας μια τσάντα, 

«Πάλι για την κόρη σου ψώνισες;» τον πειράξανε οι ομοεθνείς του...

Τέτοιου είδους πειράγματα δεχόταν συχνά ο δάσκαλος. «Χαζομπαμπά» τον έλεγαν όλοι, γιατί συνέχεια, λέει, για την κόρη του μιλούσε. Η γυναίκα του, υπάλληλος του δήμου Ακ Γενίκιοϊ, καμάρωνε αντί να ενοχλείται από τα πειράγματα και δεν έκρυβε πως κι εκείνης το μυαλό στην κόρη τους βρισκόταν συνέχεια. Δυο χρονών κοριτσάκι , πρώτη φορά το αποχωριζόντουσαν. Την πήραμε είδηση κι εμείς ετούτη την πολύ γνωστή μας αδυναμία και , όσο επέτρεπε η διαφορά της γλώσσας, συμμετείχαμε στα πειράγματα. 

«Και πώς το λένε το κοριτσάκι τους;» ρώτησα κάποια στιγμή το διερμηνέα μας. 

«Νταμλά», μου απάντησε, αφού ρώτησε κι εκείνος.

Μπροστά στην αμηχανία του πρωτάκουστου ξένου ονόματος και σε μια προσπάθεια να το φέρω «στα μέτρα μου», ρώτησα αν σημαίνει κάτι αυτό το ... Νταμλά. 

«Σταγόνα», ήρθε η ευχάριστη έκπληξη. 

Το βρήκα πολύ όμορφο, πολύ ποιητικό και το ανακοίνωσα αμέσως στους ... συνέλληνες:

«Ακούστε κοριτσίστικο όνομα!» προλόγισα με ενθουσιασμό το «εύρημά» μου...

Δεν ξέρω αν οι γονείς του κοριτσιού βρίσκανε όμορφη την ελληνική λέξη «σταγόνα», σίγουρα πάντως κολακεύτηκαν που ολόκληρη η συντροφιά ασχολήθηκε με τη «μονάκριβή» τους. Έτσι,δεν χρειαζόταν και πολλά παρακάλια για ν` ανοίξει την τσάντα ο χαζομπαμπάς και να δείξει σε όλους το δώρο της πολύτιμης «Σταγόνας» του. Ήταν ένα ελληνικών χρωμάτων λιλιπούτειο φουστανάκι. Πάνω του κυριαρχούσε κεντημένη η λέξη GREECE...

Τα σκόπιμα διογκωμένα ελληνοτουρκικά επιφωνήματα θαυμασμού διαδέχθηκε η συγκίνηση, όταν η μάνα πήρε με μια καταπληκτική τρυφεράδα το φορεματάκι στα χέρια της. Η Τουρκάλα μάνα, που σαν και τις Ελληνίδες , σαν τις μανάδες όλου του κόσμου, μόνο χαρές ονειρευόταν για το σπλάγχνο της...

«Θέλω κάτι να σας πω», είπε τότε ο πατέρας της Σταγόνας και παρακάλεσε το διερμηνέα να τον βοηθήσει.

«Θέλω να σας εξομολογηθώ», ξεκίνησε φανερά συγκινημένος, «πως δεν ένιωθα το ίδιο για τους Έλληνες, όταν ήμουν στην Τουρκία. Πώς να το πω... Δεν είχα καλή γνώμη για σας. Συμπαθάτε με, μα έτσι μεγάλωσα... Έφτασε όμως αυτό το σύντομο ταξίδι εδώ, να κάνω παρέα μαζί σας, να σας κοιτάξω και να με κοιτάξετε στα μάτια, να φάμε μαζί, να γελάσουμε, για να καταλάβω πόσο ίδιοι είμαστε και να ανατραπούν όλα μέσα μου... Και για το μεγάλωμά μου βέβαια δεν μπορώ να κάνω τίποτα τώρα πια. Μπορώ όμως να σας υποσχεθώ πως η Νταμλά δεν θα μεγαλώσει όπως μεγάλωσα εγώ..»

Τι φοβερές δυνάμεις ελευθερώθηκαν μέσα από εκείνο τον αυθόρμητο λόγο... Καχυποψίες αιώνων γίναν με μιας θρύψαλα! Από δέκα αράδες απλά λόγια της καρδιάς... Ένα θερμό ελληνοτουρκικό χειροκρότημα επιβράβευσε την εξομολόγηση κι όλα ήταν καλύτερα μετά...

Από την επίσκεψη του συγγραφέα στον Γέροντα ( Didim) της Τουρκίας...

Εμένα με κάλεσαν σε μιαν άκρη να συζητήσουμε τα του προγράμματος με την Τουρκάλα παρουσιάστρια και τον διερμηνέα μας. Πότε και με ποια σειρά θα μιλήσουν οι δικοί μας εκπρόσωποι, πότε θα γίνει  η ανταλλαγή των δώρων και τέτοια. Με ήξεραν από τις αντίστοιχες εκδηλώσεις της Κρήτης, που είχα παρόμοια καθήκοντα. Δεν ήταν, όμως ,το ίδιο για μένα. Αλλού στριφογύριζε τώρα  το μυαλό μου... 

Μπροστά μου ένα ανάγλυφο μάρμαρο του ναού. Το ακούμπησα με τα δάχτυλα καθώς μιλούσα. Το χάϊδεψα, να πω καλύτερα... Μου ανταπόδωσε τον ήλιο της ημέρας που κρατούσε μέσα του κι ένιωσα όμορφα με το ζεστό εκείνο σώμα της πρώτης επαφής  στην παλάμη μου. Έπιανα κάτι που υπήρχε και «τότε» εκεί...

Ξαφνικά ένα γλυκύτατο ξανθό κοριτσάκι με προσγείωσε στη σημερινή τουρκική πραγματικότητα. Ήταν η μικρή Νταμλά, που μου  την έφεραν οι γονείς της να τη γνωρίσω... Έπειτα από δική μου εισήγηση στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Ανατολικής Κρήτης, στο οποίο διηγήθηκα το περιστατικό με τον Τούρκο δάσκαλο στην Κριτσά, το μικρό κοριτσάκι από το Ντιντίμ έγινε για μας το ζωντανό σύμβολο της επιχειρούμενης προσέγγισης. Της κρατούσα κι ένα δώρο μάλιστα εκ μέρους της Εταιρείας, που θα «επισημοποιούσε» το εξαιρετικό γεγονός. 

«Εσύ είσαι ,λοιπόν, η Σταγόνα!» είπα και την πήρα αγκαλιά.

Με θάρρος εκείνη παρά την ... ακαταλαβίστικη γλώσσα μου με φίλησε στο μάγουλο. Κι ήταν το τρυφερό εκείνο φιλί η πιο απρόσμενη υποδοχή μου στη Μικρά Ασία. Ό,τι ωραιότερο μπορούσε να μου συμβεί στον Γέροντα! Άλλο που δεν ήθελαν και οι φωτογράφοι που μαζεύτηκαν γύρω μας κι άστραψαν απανωτά τα φλας τους ν` απαθανατίσουν την όμορφου συμβολισμού αγκαλιά...

Η Νταμλά σήμερα είναι 17 ετών και σκέπτεται 

να σπουδάσει Ιατρική. 

Στη φωτογραφία με το δάσκαλο πατέρα της 

σε ένα γάμο στο Κουσάντασι όπου καθόταν 

στο ίδιο τραπέζι, στολισμένο με ελληνικές

και τούρκικες σημαίες, μαζί με το συγγραφέα...