"ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΓΑΛΑΤΑ" ΧΕΪΡΤ ΜΑΚ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ από το βιβλίο του ΧΕΪΡΤ ΜΑΚ 

" ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΓΑΛΑΤΑ"

… Η γέφυρα διασκελίζει έναν στενό κόλπο – εκβολή ενός ποταμού κατά τους προϊστορικούς χρόνους- που χωρίζει τις δύο παλαιότερες γειτονιές και ταυτόχρονα και τα δύο πνεύματα μέσα σε τούτη την πόλη: η νότια πλευρά είναι συντηρητική και στραμμένη προς ανατολάς, η βόρεια πλευρά , με τις αιωνόβιες πρεσβείες της και τα παλάτια των εμπόρων , είναι διαποτισμένη από τη νοοτροπία της Δύσης και την ελαφρότητα της σύγχρονης ζωής. Ένας δημοφιλής χρονογράφος της πόλης συνέκρινε κάποτε τις μάζες των σπιτιών των δύο τμημάτων της πόλης με «τα απλωμένα φτερά ενός πουλιού με ισχνό κορμί» Αυτή η εικόνα συνεχίζει να είναι σωστή. Η γέφυρα είναι αυτό το μικρό κορμί ανάμεσα σ` εκείνα τα δύο τεράστια φτερά. «Η γέφυρα είναι μικρή , μια στάλα , ισχνή , αλλά αν την αφαιρέσεις , τότε θα αποσπαστούν εκείνα τα τεράστια φτερά στις δύο πλευρές , τότε δεν θα μπορέσουν πια να κινηθούν ούτε να πετάξουν πια στον ουρανό!»

…Το 1878 ο Ιταλός συγγραφέας Εντμόντο ντε Αμίτσις περπατούσε στη γέφυρα – την προκάτοχο της σημερινής – με το βλέμμα του στραμμένο μόνο προς τα κάτω, στο τότε ακόμη σανιδένιο οδόστρωμα της γέφυρας και σε « όλα τα υποδήματα του κόσμου» που περπατούσαν σ` αυτό « από εκείνα του Αδάμ ως τα τελευταία παρισινά μποτίνια: τα κίτρινα πασούμια των Τούρκων , τα κόκκινα των Αρμενίων , τα μπλε των Ελλήνων, τα μαύρα των Ισραηλιτών. Σαντάλια, μπότες από το Τουρκεστάν , αλβανικές γκέτες, χαμηλά παπούτσια, πολύχρωμα gambass ( είδος μπότας ) των καβαλάρηδων από τη Μικρά Ασία , χρυσοκέντητες παντόφλες, ισπανικές alpargatas ( είδος εσπαντρίγιας ), υποδήματα από ατλάζι, από σκοινί, από ράκη, από ξύλο, τόσο στριμωγμένα το ένα κοντά στο άλλο που, ενώ κοιτάζετε το ένα, εκατοντάδες σας ξεφεύγουν».

…  «Υπάρχουν μέρη» , όπως γράφει ο Ρώσος ποιητής Γιόζεφ Μπρόντσκι « όπου η ιστορία είναι αναπόφευκτη, σαν σύγκρουση στον αυτοκινητόδρομο – μέρη όπου η γεωγραφία προκαλεί την ιστορία. Όπως η Ισταμπούλ ή αλλιώς Κωνσταντινούπολη ή αλλιώς Βυζάντιο» Θα μπορούσες να προσθέσεις και Ισλαμπόλ. Και Οίκος της Μακαριότητας , Υψηλή Πύλη, Πόλη του Χαλιφάτου, Πύλη της Ευτυχίας, Οφθαλμός του Κόσμου, Καταφύγιο του Σύμπαντος. Οι Έλληνες μιλούσαν απλώς για «την πόλη»: δεν υπήρχε άλλη.

… Στην ουσία η παλιά Ισλαμπόλ παρέμενε ένα άθροισμα χωριών. Η καθημερινή ζωή εκτυλισσόταν ως επί το πλείστον εντός της γειτονιάς, μέσα στο σταθερό τρίγωνο σπίτι, αγορά και τζαμί ( η εκκλησία στις χριστιανικές γειτονιές ή συναγωγή στις εβραϊκές ). Κάθε γειτονιά είχε ένα τόσο ξεχωριστό χαρακτήρα – ισλαμικό , αρμενικό, εβραϊκό, ελληνικό, δυτικό – που οι ξένοι επισκέπτες είχαν την αίσθηση ότι πήγαιναν από τον έναν πολιτισμό στον άλλο, όταν μπαινόβγαιναν από τις πύλες των συνοικιών.