ΕΛΛΑΔΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ στο ΓΗΠΕΔΟ

Ελλάδα - Τουρκία δίνουν ραντεβού στο γήπεδο 84 χρόνια μετά

Στη σέντρα Ελλάδα - Τουρκία, για να συνεχίσουν ποδοσφαιρικό αγώνα που διεκόπη το 1930. Η ιστορία, οι ομάδες και η αναβίωση του ιστορικότερου φιλικού ματς.

Όπως είχε πει - πολύ... γλυκά - ο Gustave Flaubert, στις αρχές του 20ού αιώνα "το να γράφεις ιστορία, είναι σαν να πίνεις έναν ωκεανό και να κατουράς όσο ένα φλιτζάνι". Πάμε λοιπόν, σε ένα γεγονός που για 84 χρόνια περίμενε υπομονετικά τη σειρά του, ώστε να βγει στην επιφάνεια: το ποδοσφαιρικό παιχνίδι που ξεκίνησε στις 7 Δεκεμβρίου του 1930, μόλις οκτώ χρόνια -και τρεις μήνες- μετά την καταστροφή της Σμύρνης, μεταξύ μιας ελληνικής και μιας τουρκικής ομάδας.

Το... δελτίο Τύπου

Η εφημερίδα "Νέα Χίος" θα κυκλοφορούσε ένα μήνα νωρίτερα (στις 6/11 του '30), με... το δελτίο Τύπου του ματς: το άρθρο που ανέφερε ότι "με την ευκαιρίαν της συσφίγξεως των ελληνοτουρκικών σχέσεων ο κάλλιστος αθλητικός μας όμιλος, “Λαίλαψ”, πρώτος εξ όλων των ποδοσφαιρικών σωματείων της Ελλάδος, επωφελείται και πραγματοποιεί εντός ελαχίστων ημερών μιαν πρωτοφανή δι’ ολόκληρον την Ελλάδα ποδοσφαιρικήν συνάντησιν". Αυτή της πιο ισχυρής ομάδας της νήσου και εκ των καλύτερων της χώρας (του Λαίλαπα, των τεσσάρων χρόνων "ζωής") εναντίον της πρώτης που ίδρυσαν οι Τούρκοι στη Σμύρνη και τοπικής πρωταθλήτριας, Karşıyaka (ελληνιστί: "αντίπερα όχθη").

Οι Τούρκοι ναύλωσαν πλοίο, στο οποίο επιβιβάστηκαν και αγνοί φίλαθλοι, μαζί με θεσμικούς παράγοντες της Σμύρνης το οποίο υποδέχθηκαν στη Χίο, παραμονή του αγώνα, "εν χορδαίς και οργάνοις". Οι Χιώτες είχαν σημαιοστολίσει την προκυμαία, με χρώματα και σύμβολα των δυο χωρών, ενώ το "καλωσόρισμα" επιμελήθηκαν μέλη από τη διοίκηση του Επιμελητηρίου και πλήθος επιχειρηματιών - είπαμε, υπήρχε και άλλη ατζέντα στη μέση.

Της άφιξης ακολούθησε το γεύμα που παρέθεσαν οι... γηπεδούχοι στους φιλοξενούμενους, μετά τους έκαναν ένα τουρ στο νησί, ενώ παράλληλα εκτυλίσσονταν διάφορες εκδηλώσεις, καλλιτεχνικής φύσεως. Όλα αυτά άνηκαν στο γενικότερο πλαίσιο της πολιτικής ατμόσφαιρας που απέπνεε η σχέση του Ελευθέριου Βενιζέλου με τον Κεμάλ Ατατούρκ.

Οι ανώτερες δυνάμεις

Ξημέρωσε η Κυριακή 7 του Δεκέμβρη, έπεσε ο ήλιος, οι πρωταγωνιστές εμφανίστηκαν στο γήπεδο των Μεζαριών -εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Δημοτικό Στάδιο-, μαζί και 1.500 φίλαθλοι, "βγήκαν" οι φωτογραφίες - ντοκουμέντα και αφού έγιναν όσα προηγούνται ενός τέτοιου ματς, ήρθε η ώρα για την σέντρα. Πριν προλάβουν να ζεσταθούν παίκτες και κόσμος, άνοιξαν οι ουρανοί και το γήπεδο μετετράπη σε βούρκο - από την καταιγίδα που έπληξε το νησί, με το διαιτητή να αποφασίζει την οριστική διακοπή. Το ρολόι είχε "γράψει" μόλις 3 αγωνιστικά λεπτά...

Ο ερευνητής

Όλα αυτά, ενδεχομένως να έμεναν για πάντα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, αν ο Χιώτης συγγραφέας, Γιάννης Μακριδάκης δεν ενδιαφερόταν να συγκεντρώσει τα περισσότερα δυνατά στοιχεία, στην προσπάθεια του να καταγράψει την ιστορία του τόπου του. Έπειτα από έρευνα που διήρκεσε οκτώ χρόνια, παρέδωσε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων το "10.516 ημέρες, ιστορία της νεοελληνικής Χίου, 1912-1930" και στους τοπικούς άρχοντες όλα τα δημοσιεύματα για εκείνον τον ιστορικό αγώνα που δεν έμελλε να ολοκληρωθεί.

Ο πραγματιστής

Ο Μακριδάκης παρέδωσε τα ευρεθέντα το 2006, για να διαπιστώσει πως ο Λαίλαπας δεν υπήρχε πια. Είχε διαλυθεί το 1982, λόγω οικονομικών προβλημάτων. Το 2009, μια παρέα φίλων ενέταξε εκ νέου την ομάδα στον ποδοσφαιρικό χάρτη της Ελλάδας, αλλά έπρεπε να έλθει το 2012 για να εμφανιστεί ο άνθρωπος που θα έκανε στόχο ζωής το τέλος του ματς.

Ο Μιχάλης Κωττάκης, Χιώτης μεν, γεννημένος και μεγαλωμένος στο Λονδίνο δε, επισκέφτηκε την πατρίδα και κάποιος έτυχε να του πει την ιστορία εκείνου του Δεκέμβρη, του '30. "Συγκινήθηκα πάρα πολύ, όταν άκουσα για εκείνον τον αγώνα που δεν τελείωσε. Δεν ήθελα και κάτι άλλο, για να τα μαζέψω και να εγκατασταθώ στη Χίο, το 2013, αναλαμβάνοντας το πόστο του προπονητή στον "Λαίλαπα", αλλά και σε ένα μεγάλο βαθμό τα διοικητικά" λέει στο Weekend Edition (WE του NEWS 247), "πάντα είχα ιδιαίτερο δεσμό με το νησί, αλλά όταν γνώρισα την ομάδα ήξερα πια τι έπρεπε να κάνω".

Δεν είναι μόνο το ρομαντικό του χαρακτήρα του που τον ώθησε στον επαναπατρισμό. Από τα 17 του ασχολούνταν με το ποδόσφαιρο, ενώ είχε δίπλωμα γυμναστή από το 2009 και αθλητικού διατροφολόγου από το 2011, συν την εκπαίδευση σε επίπεδο UEFA, στη σχολή της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Πριν γίνει μέρος στην καθημερινότητα του "Λαίλαπα", είχε δουλέψει στις ακαδημίες της Charlton Athletic, στην ομάδα Κ8.

Στο μυαλό του "το ποδόσφαιρο έχει τη δύναμη να δίνει χαρά, να προσφέρει ελπίδα και να αλλάζει ζωές. Επιτυχημένη είναι η ομάδα που νικά, αλλά και αυτή που μπορεί και εμπνέει τους γύρο της. Όταν έμαθα την ιστορία, είπα πως έπρεπε να ολοκληρώσουμε αυτό το παιχνίδι. Για αυτό έγινα συντονιστής του project".

Διαπίστωσε πως η σκέψη από την πράξη απείχαν. Σε βαθμό... κακουργήματος. "Η σκέψη ήταν ωραία, απλή. Η πράξη μπορώ να πω ότι ήταν λίγο πιο δύσκολη. Είχα όμως, παθιαστεί. Δεν ήθελα να το αφήσω. Σκεφτόμουν πως θα ήταν αμαρτία να μην ολοκληρωθεί εκείνο το παιχνίδι. Λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι επρόκειτο για διεθνή αγώνα και ότι έπρεπε να έλθουμε σε επαφή με ανθρώπους από άλλη χώρα, αντιλαμβάνεστε πως τίποτα δεν ήταν εύκολο. Η χαρά μας, ωστόσο που έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο είναι τεράστια. Το θέλαμε πάρα πολύ και τα δώσαμε όλα, ώστε να  γίνει πράξη".

Κατ' αρχάς "μιλήσαμε με την ΕΠΟ. Μοιραστήκαμε την ιδέα μας με τον πρόεδρο, κ. Σαρρή, ο οποίος είναι από τη Χίο. Συγκινήθηκε και εκείνος με την ιστορία και μας βοήθησε πολύ στην όλη υπόθεση. Φυσικά, μας έδωσε και τη σχετική άδεια. Έπειτα, προσπαθήσαμε να έλθουμε σε επαφή με τη διοίκηση της Karşıyaka, ώστε να τους ενημερώσουμε για την επιθυμία μας να διοργανώσουμε ξανά εκείνον τον ιστορικό αγώνα. Παρά τις αρχικές δυσκολίες που είχαμε στην επικοινωνία, μέχρι να βρούμε κάποιον που να μπορούμε να συνεννοηθούμε και να μοιραστεί το όραμα, χρειάστηκε πολύ προσπάθεια και ακόμα περισσότερος χρόνος. Ευτυχίσαμε ωστόσο, να μοιραστούμε τον ίδιο ενθουσιασμό με τον πρόεδρο του οργανισμού, που δέχθηκε αμέσως την πρόταση. Θα είναι αγώνας καθαρά συμβολικός, με αντιρατσιστικό χαρακτήρα, που θα προάγει μόνο τη φιλία και την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών. Ακόμα και σε δύσκολες καταστάσεις, όπως εκείνες του πολέμου, υπήρχαν φιλίες".

Από τις αναφορές του κ. Μακριδάκη "αυτή που κρατώ είναι η χρονική απόσταση, μεταξύ της μεγάλης καταστροφής και του παιχνιδιού. Αυτό ήταν που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση. Γνωρίζω τι δύσκολο περίοδος ήταν αυτή, ιστορικά και για τις δυο χώρες. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως "κλείστηκε" φιλικός αγώνας, μόλις οκτώ χρόνια μετά. Υπήρξαν και πολλές μικρές λεπτομέρειες, που με άγγιξαν. Όπως για παράδειγμα, ότι οι παίκτες τραγούδησαν μαζί τους εθνικούς ύμνους".

Δεν θα γίνει αναπαράσταση, στον τρόπο που ταξίδεψε η Karşıyaka στη Χίο, από το Τσεσμέ. "Θα χρησιμοποιήσουν κανονικά δρομολόγια, Έχουμε ενημερωθεί ωστόσο, πως θα έλθει πολύς κόσμος". Και τι έχουν ετοιμάσει; "Ειδικές φανέλες, που θα είναι μοναδικές, βασισμένες στην ιστορία του πρώτου ματς. Οργανώνουμε και μια συναυλία, στο Δημοτικό Στάδιο, για τις 10 Μαΐου, με τον Γεράσιμο Ανδρεάτο. Περιμένουμε και Τούρκους καλλιτέχνες".

"Περιμένουμε πάρα πολύ κόσμο" μας διαβεβαίωσε ο κ. Κωττάκης και όταν του θυμίσαμε πως το Φαφαλίειο Στάδιο δεν χωρά περισσότερους από 3.000 φιλάθλους, μας απάντησε "η αλήθεια είναι ότι... το Καραϊσκάκη θα μας εξυπηρετούσε καλύτερα (γελάει). Αλλά πιστεύω ότι όλοι οι καλοί χωράνε".

Ο συνοδοιπόρος

Ο σύνδεσμος των ανθρώπων της Χίου στην άλλη ακτή, αυτός με τον οποίον κατάφεραν να συνεννοηθούν, να μοιραστούν το όραμα, ήταν ο Mehmet Yaya, γενικός γραμματέας της Karşıyaka, με τον οποίον επικοινωνήσαμε και ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά: "από την πρώτη στιγμή που ενημερωθήκαμε για το παιχνίδι του 1930, από τον κ. Μακριδάκη, συμφωνήσαμε πως θα είχε όντως, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να ολοκληρωθεί εκείνος ο αγώνας. Αμέσως έγινε προτεραιότητα για εμάς, για τη σχέση μας με το Λαίλαπα, για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα. Όλοι αγκάλιασαν την προσπάθεια. Ο σύλλογος, ο κόσμος, οι πάντες".

Τη γνωριμία με την ιστορία, ακολούθησε "η δική μας έρευνα. Προσπαθήσαμε να βρούμε ντοκουμέντα από εκείνο το ματς, φωτογραφίες, άρθρα σε εφημερίδες. Μετά, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ειδικές φανέλες, που θα έχουν μπροστά στιγμιότυπα εκείνης της ημέρας. Φτιάξαμε και μια σειρά με σχετικά προϊόντα που θα τεθούν στη διάθεση των φίλων μας και αφορούν τη σχέση των δυο χωρών. Οι εμφανίσεις θα είναι ίδιες με εκείνες του 1930".

Πόσος κόσμος θα ακολουθήσει την Karşıyaka στη Χίο; "Περιμένουμε περί τους 1.000, αλλά δεν αποκλείεται να φτάσουν τους 2.000! Όλη η κοινότητα έχει εκφράσει τεράστιο ενδιαφέρον. Είναι κάτι σημαντικό για όλους, γιατί και το ποδόσφαιρο είναι δημοφιλές άθλημα και στις δυο χώρες".

Ομολόγησε ότι "η πρώτη διοργάνωση, αυτή που έγινε μόλις οκτώ χρόνια μετά τον πόλεμο ήταν η πιο σημαντική. Η τωρινή... μάλλον είναι πιο εύκολη, αλλά δεν παύει να είναι το ίδιο σημαντική".

Στόχος των γειτόνων "είναι να γίνεται κάθε χρόνο αυτό το ματς, εκ περιτροπής στην Ελλάδα και την Τουρκία". Και αν κάτι δεν ενδιαφέρει κανέναν "είναι το αποτέλεσμα! Αυτό δεν είναι τίποτα. Η φιλία μεταξύ των δυο χωρών, είναι τα πάντα", πράγμα που θα αποδειχθεί εμπράκτως στις 11 Μαΐου, ημέρα Σάββατο, οπότε θα διεξαχθούν τα 87 λεπτά που εκκρεμούν 84 χρόνια. Αλλά για κάποια πράγματα, ποτέ δεν είναι αργά.

ΠΗΓΗ : TURKISH - GREEK NEWS